مطالعه ی حرکات موزون در نگاره های مکتب هرات و تبریز صفوی

نگاره های ایرانی دارای ظرافت ها و ویژگی هایی است که شناخت و تحقیق درباره ی آنها سرشار از لطف و جاذبه است. پیشرفت سریع نگارگری ایران که منجر به شکوفایی آن در سده نهم و دهم ه.ق گردید سبب شد که مقارن با دوران حکومت تیموریان و سال های اوج اقتدار صفویان در ایران برترین نسخ خطی شعر فارسی در کارگاه های سلطنتی و به همت و یاری برجسته ترین هنرمندان سراسر کشور آفریده شوند. این پژوهش که با هدف مطالعه نگاره های شادی و طرب دوره صفوی و مکتب هرات انجام گرفته است در پی پاسخ به این سوالات است که آیا نگاره های جشن و شادی مکتب هرات و تبریز صفوی دارای ترکیب بندی و رنگ پردازی و فضاسازی متفاوت نسبت به دیگر نگاره های بزمی این دوره ها هستند و آیا در نگاره های جشن و شادی مکتب هرات و تبریز صفوی، فضای شادی صرفاًٌ در فضاهای درباری ترسیم شده یا سماع و مجالس عرفانی نیز به تصویر کشیده شده اند، آیا تمامی نگاره هایی که رقص در آنها به چشم می آید، مرتبط با مضمون اصلی نگاره ها می باشند و آیا نگارگران جنبه های آیینی رقص را در نگاره های مکتب هرات و تبریز صفوی مورد توجه قرار داده اند؟ نتایج آن که به روش تحلیلی-توصیفی انجام گرفته است، حاکی از آن است که ترکیب بندی آثاری که در آن رقص مشاهده می شود با سایر نگاره های این دوره تفاوت دارد. رقص علاوه بر فضای درباری، خارج از آن نیز به تصویر کشیده شده است و تمام نگاره های دارای رقص با مضمون اثر منطبق نیستند. جنبه-ی آیینی و مراسمی رقص ها در معدودی از نگاره ها به چشم می آید، مانند رقص دیوان که نشان دهنده ی یک رقص آیینی است و سماع دراویش که نوعی رقص آیینی محسوب می شود.